Yeniyetmələrdə aqressiyanın səbəbi nədir?

Bakı:

16°C

82%

3m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Xəbər lenti / Yeniyetmələrdə aqressiyanın səbəbi nədir?

Yeniyetmələrdə aqressiyanın səbəbi nədir?

12.01.2022 [10:32]

Məktəblərdə psixoloqların işi natamamdır

Günel

Son zamanlar cəmiyyətdə artan aqressivlik özünü yeniyetmə və azyaşlıların münasibətində də büruzə verir. Hətta bu aqressiyanın nəticəsi kimi zorakılıq, ağır qətl hadisələrinin baş verməsi ilə bağlı vaxtaşırı məlumatlar yayılır. Bir neçə gün öncə Bakıda yeniyetmələrdən biri digərini bıçaqlamışdı. Bu qəbildən olan hadisələrin gün keçdikcə artması onu deməyə əsas verir ki, xoşagəlməz hallarla sonlanan hadisələr nə ilk, nə də sondur. Demək olar ki, cəmiyyəti aqressiyalar öz ağuşuna alıb. Bəs bunun səbəbi nədir? Azyaşlı uşaqlar niyə aqressivləşib?

Bu sualın cavabını psixoloq Gülnar Orucova ilə müzakirə etdik. Onun sözlərinə görə, aqressiya göstərən həmin yeniyetməni əhatə edən mühit, eləcə də onun valideynləri buna şərait yaradır: “Bəzən valideynlər öz övladlarını universitet kimi bir yarış mühitində böyüdür. Sanki onların yerinə valideyn də yarışır. Tez-tez yeniyetməyə əgər qəbul olmasa yaşana biləcək hadisələrlə bağlı xəbərdarlıq edirlər. Nəticədə övladlarını həddindən artıq sıxırlar.

Yeniyetmələrdə belə bir xüsusiyyət var. Onlar həyatı ağ və qara rəngdə görürlər. Onlar üçün orta yoxdur. Bəzən özlərini böyümüş kimi göstərmək üçün müxtəlif yollara əla atırlar. Məsələn, siqaret çəkmək, yüksək səslə danışmaq. Universitetə hazırlıq da ilkin mərhələdə stress faktorlarını formalaşdırır. Nəticədə yetərsizlik hiss etdikləri andan başlayaraq aqressiya yaranır”.

G.Orucova qeyd edib ki, məktəblərdə bu cür aqressiyaların öhdəsindən gələ biləcək mütəxəssislər yoxdur: “Çünki bu kimi hallarla mübarizə üsulu psixoloqlara yalnız xarici ölkələrdə öyrədilir. Bir çox psixoloqlar isə bunu etmir. Bu gün məktəb psixoloqlarının işi yarım və ya natamamdır. Valideyn özü övladının davranışlarına nəzarət etməlidir, əgər belə aqressiyalar müşahidə olunursa, psixoloqa müraciət etmək lazımdır. Bacardığımız qədər ailədə olan problemləri anlayışla həll etməliyik. Uşaqlar ailədə gördüklərini cəmiyyətdə tətbiq edirlər. Şiddət görürsə, bunu öz yoldaşına tətbiq edəcək”.

Bəs hüquq mühafizə orqanları və dövlət qurumları bu hadisə ilə necə maraqlanmalıdır? Hüquqşünas, kriminoloq Şəmsəddin Əliyev “Yeni Azərbaycan”? bildirib ki, cəmiyyətdə daim qətl halları baş verir: “İctimai qaydalara zidd davranış qaydalarının qarşısını almaq qeyri-mümkündür. Ona görə ki, hansısa hadisənin baş verəcəyi zamanı və məkanı əvvəlcədən təyin etmək mümkün deyil. Sadəcə, ailələrdə normal münasibətlərin öz məcrasına yönəldilməsi üçün təbliğat, maarifləndirmə xarakterli tədbirlər həyata keçirilməlidir. Bu ola bilsin ki, Nazirlər Kabinetinin tərkibinə daxil olan dövlət qurumları ilə birlikdə həyata keçirilsin. Ailələrin vəziyyəti təhlil olunmalıdır, biz ailələri öyrənməliyik. Daha çox hansı məktəblərdə və ailələrdə bu halların baş verməsi halları araşdırılmalıdır. Son üç il ərzində bütün dünyada zorakılıq hallarının artımı mövcud pandemiya ilə bağlıdır. Çünki pandemiya özü ilə bərabər bir sıra problemlər gətirdi, iqtisadi-sosial çətinliklər, evdə oturmaq, işsizlik, məktəblərdə proqramların düzgün tədris oluna bilməməsi və s. Pandemiya səbəbilə ləngiyən və vaxtı tam bəlli olmayan imtahanlar məktəb və universitetlərdə qarışıqlıq yaradır. Bu da öz növbəsində münasibətlərdə həddini aşma, özünü qəlibə sala bilməmə halları zorakılıqları doğuran faktorlardan biridir.

Düşünürəm ki, Ailə,qadın və uşaq problemləri üzrə Dövlət Komitəsi xüsusi konsepsiya hazırlamalıdır. Bu yaxınlarda Amerikanın bir ştatında xüsusi qurumlar evləri bir-bir gəzərək suya qənaətin nə dərəcədə olduğuna nəzarət edirdilər. Bu bir təcrübədir, ailələrdə və məktəblərdə yerində vəziyyəti araşdırmaq lazımdır”.

Paylaş:

Baxılıb: 848 dəfə