Daha bir zərbə

Bakı:

19°C

88%

9m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Siyasət / Daha bir zərbə

Daha bir zərbə

16.03.2022 [09:56]

Aİ-nin dördüncü sanksiyalar paketində nələr var?

Taleh AĞAVERDİEV

Ukraynadakı müharibəni pisləyən onlarla ölkə, onlarla beynəlxalq təşkilat və yüzlərlə şirkət artıq Rusiya Federasiyasına qarşı sanksiyalar tətbiq edib. Müxtəlif məhdudiyyətlərin ümumi sayı 6000-ə yaxınlaşır. Müqayisə üçün qeyd edək ki, indiyədək İrana qarşı 4000-dən az belə tədbir tətbiq edilib.

Rusiyaya qarşı qəbul edilən ən ağrılı sanksiyalar arasında bu ölkənin Mərkəzi Bankının aktivlərinin dondurulması, Rusiyadan neft və qazın alınmasına embarqo, dünya konteyner daşıma bazarının liderlərinin boykotunu, aviasiya sanksiyaları, yeddi rus bankının SWIFT-dən ayrılması, Rusiyaya və onun hakimiyyəti ilə əlaqəsi olduğu güman edilən rus oliqarxlarına məxsus xarici aktivlərin müsadirəsi və s. bu kimi tədbirləri misal gətirmək olar.

Martın 14-də Aİ ölkələrinin Daimi Nümayəndələr Komitəsi beynəlxalq tərəfdaşlarla koordinasiya əsasında fiziki və hüquqi şəxslərə, habelə Rusiya iqtisadiyyatının bir sıra sektorlarına qarşı yönəlmiş dördüncü sanksiyalar paketini razılaşdırıb. Beləliklə, Rusiya iqtisadiyyatı üçün ağrılı olan sanksiyaların siyahısı daha bir neçə maddə ilə tamamlanıb.

Beləliklə, dördüncü sanksiya paketinə, o cümlədən Rusiyanın “ən əlverişli ölkə” ticarət statusundan məhrum edilməsi daxildir. Beynəlxalq iqtisadi münasibətlərdə və beynəlxalq siyasətdə bu status o deməkdir ki, bu rejimin alıcısı olan ölkə bu cür rejimi təmin edən ölkədən bərabər ticarət üstünlükləri almalıdır (ticarət üstünlüklərinə aşağı tariflər və ya yüksək idxal kvotası daxildir). Ümumdünya Ticarət Təşkilatının (ÜTT) üzvləri bir-birinə “ən əlverişli ölkə” rejimi statusu verməyə razılaşırlar.

Qəbul edilmiş sanksiyalara əsasən, martın 15-dən etibarən Aİ dövlətləri Rusiyaya “ən əlverişli ölkə” rejimi əsasında güzəştlər verməyi dayandırır. Bəyanata Aİ ölkələrindən başqa, G7-nin digər dövlətləri (Böyük Britaniya, Kanada, ABŞ və Yaponiya), o cümlədən Albaniya, Avstraliya, İslandiya, Koreya, Moldova, Monteneqro, Yeni Zelandiya, Şimali Makedoniya və Norveç də qoşulub. Bu addım həmin ölkələrə Rusiya mallarına daha yüksək rüsumlar və ya Rusiya ilə ticarətdə digər maneələr tətbiq etməyə imkan verəcək. Rusiyanın Aİ-də üçüncü ən böyük ixracatçı olduğunu nəzərə alsaq, bu, şübhəsiz Rusiya iqtisadiyyatına ağır zərbə vuracaq.

Bundan əlavə, daha əvvəl Rusiyanın BVF və Dünya Bankı da daxil olmaqla aparıcı beynəlxalq maliyyə təşkilatlarına üzvlükdən məhrum edilməsinin planlaşdırıldığı bildirilirdi. Belarusun ÜTT-yə üzv olmaq üçün müraciətinə baxılması da dayandırılır.

Rusiya ixracı üçün başqa bir ağrılı sanksiya Rusiyadan metallurgiya məhsullarının, xüsusən də polad məmulatlarının idxalına qadağa qoyulmasıdır. Ekspertlərin fikrincə, bu səbəbdən Rusiya təxminən 3,3 milyard avro həcmində ixrac gəlirlərini itirəcək. Qadağaya məruz qalan malların dəqiq siyahısı hələ dərc olunmayıb, lakin ilkin olaraq ona yarımfabrikatlar və əlvan metallar daxil deyil.

Aİ-nin dördüncü sanksiyalar paketi Rusiyanın enerji sektoruna da təsir edəcək. Qadağa Rusiyanın enerji sektoruna, texnologiya təqdim edilməsinə, enerji resurslarının kəşfiyyatı, hasilatı və emalı üçün maliyyə xidmətlərinin göstərilməsinə yatırılan bütün Avropa investisiyalarına şamil ediləcək. Mülki nüvə enerjisi və bəzi enerji daşıyıcılarının Avropa İttifaqına daşınması üçün istisnalar edilib.

Rusiya elitasına təzyiqlər də davam edəcək və personal sanksiyalara məruz qalan Rusiya vətəndaşlarının siyahısı genişlənəcək. Avropa Komissiyasının rəsmi bəyanatında qeyd edildiyi kimi, bu siyahıya Kremlə bağlı biznes elitasının nümayəndələri və oliqarxlar, “aktiv dezinformasiya ilə məşğul olan” şəxslər, eləcə də Rusiyanın Ukraynadakı hərəkətlərini dəstəkləyən hərbi və müdafiə sektorunda fəaliyyət göstərən şirkətlər daxil edilib. Adların və konkret şirkətlərin siyahısı hələ məlum deyil, lakin bir gün əvvəl Bloomberg və Financial Times mənbələri bildirmişdilər ki, yeni məhdudiyyətlər milyarder Roman Abramoviçə, Yandex şirkətlər qrupunun idarəedici direktoru Tiqran Xudaverdyana və Magnitogorsk metalurgiya kombinatının əsas səhmdarı Viktor Raşnikova toxuna bilər. Görünən odur ki, bu tədbir oliqarxların hazırkı hakimiyyətdən narazılığının artmasına yönəlib ki, bu da müəyyən siyasi nəticələrə gətirib çıxara bilər. Bundan əlavə, sanksiyalar siyahısına daxil edilən oliqarxlar, bir qayda olaraq, Rusiya iqtisadiyyatının əsas sahələrinə nəzarət edirlər.

Yeni sanksiyalar paketi Rusiyanın ayrı-ayrı dövlət müəssisələri ilə müxtəlif sektorlarda, xüsusən də hərbi-sənaye kompleksində hər hansı əməliyyatlara tam qadağa qoyulmasını nəzərdə tutur. Aİ-nin kredit reytinqi agentliklərinə Rusiyaya və onun şirkətlərinə reytinq vermək, habelə Rusiya müştərilərinə reytinq xidmətləri göstərmək qadağan ediləcək. Avropa Komissiyasının qeyd etdiyi kimi, bu, Rusiyanın Aİ maliyyə bazarlarına çıxışını daha da məhdudlaşdıracaq. Bundan əlavə, Rusiya dövlətinin və elitasının sanksiyalardan yayınmaq üçün kripto aktivlərdən istifadə etməsinə mane olacaq tədbirlər tətbiq ediləcək.

Dördüncü sanksiyalar paketi çərçivəsində Aİ Rusiyaya dəbdəbəli malların, o cümlədən bahalı avtomobillərin ixracını qadağan edəcək.

Qeyd edək ki, Avropa Aviasiya Təhlükəsizliyi Agentliyi (EASA) Aİ-nin sanksiyalarından sonra Rusiya mülki aviasiya müəssisələrinin sertifikatlarını dayandırıb: Rusiyanın heç bir təyyarəsi artıq Avropaya uça bilməyəcək və Airbus-a xidmət üçün nəzərdə tutulmuş texniki mərkəzlər, təlim mərkəzləri və uçuş simulyatorları işləməyəcək.

Aİ hesab edir ki, bu sanksiyalar Kremlə iqtisadi təzyiqləri daha da artıracaq və onun Ukraynadakı hərbi əməliyyatları maliyyələşdirmək imkanlarını məhdudlaşdıracaq. Bununla belə, tamamilə aydındır ki, bir-biri ilə əlaqəli və bir-birindən asılı olan müasir dünyada bu sanksiyalar bütövlükdə qlobal iqtisadiyyata zərbə vuracaq.

Paylaş:

Baxılıb: 924 dəfə