Axirətə vay-vay əvəzinə Wi-Fi-lı yolasaldı mərasimi

Bakı:

18°C

77%

12m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Xəbər lenti / Axirətə vay-vay əvəzinə Wi-Fi-lı yolasaldı mərasimi

Axirətə vay-vay əvəzinə Wi-Fi-lı yolasaldı mərasimi

21.01.2022 [23:42]

İlhamə RƏSULOVA

Bir aralar Azərbaycanda təntənəli yas mərasimlərinin keçirilməsindən şikayətçiydik. Kimsə rəhmətə gedəndə mərhumun yaxınları ölənin dərdini çəkməkdən, qara geyib yas saxlamaqdan çox, başsağlığı verməyə gələnlərin yanında üzüqara olmamağın qayğısına qalardı: gərək kimsə ehsan süfrəsinin kasıblığından gileylənməsin, məclisdən ac getməsin, gərək heç kim qonşusundan geri qalmasın. Yas mərasiminin də 3-dən 7-yə, 7-dən 40-a (arada cümə axşamları da var), 40-dan ilə qədər çəkən uzun bir proses olduğunu nəzərə alsaq, ölmək heç də ucuz başa gələn bir təbiət hadisəsi deyildi. Onsuz da xəstə can verənə qədər ölü yiyələri xəstəxanada neçə dəfə ölüb-dirilir, soğan kimi soyulub, qabıqdan çıxırdı. Ardınca da yemək - içmək, qonaqlıq... bircə sazəndələr çatışmırdı.

Bunu demişkən, yadıma məzəli bir əhvalat düşdü. Yüksəkvəzifəli qohumlardan biri atasına təmtəraqlı ehsan verirdi. Eşidən-bilən hər kəs axışırdı Filankəsovun qapısına. Başsağlığına gələnlərdən biri özüylə ingilis dostunu da gətirmişdi.

Yadelli qonaq mərasim evinə girəndə görür ki, hamı vur-çatlasın qaralı aş, bozbaş, dolma yeməkdədir. Daha neyləyəsidi, bu da başını qoşur başlara, qabağına düzülən təamlardan eşir. Arada ayağa qalxıb məclis iştirakçılarına təşəkkür edir, gənclərə xoşbəxtlik arzulayır. Ətəyindən çəkib otuzdururlar ki, a kişi, elə deyil, burada rəhmətliyin xatirəsi yad olunur. İngilis də mat-mat soruşur ki, səbəbkar ölübsə, bəs bu yemək-içməyi nəyin, kimin şərəfinə masalara düzüblər?..

Sağlığında bəlkə də çörək tapmayan adamlar vardı ki, ölümündən sonra ocağında al-əlvan süfrələr açılırdı, dirisi urvatsız tutulan kəsin son mənzili qara mərmərlə bəzədilirdi, qəbrinin dörd yanı hasarlanırdı, üstünə çardaq örtülürdü. Ölüsünə yaradılan şəraitin yüzdə biri dirisinə yaradılsaydı, rəhmətlik bu gen dünyada bəlkə bir az da artıq yaşayardı. Bir o qalırdı ki, axirət evinə internet də çəkib, arada videolar göndərsinlər...

Pandemiya dövründə tətbiq edilən qadağalardan sonra hər kəs bir az rahat nəfəs almağa başlayacaqdı ki, virtual yas mərasimləri dəbə düşdü.

Əslində, sosial şəbəkələr hələ bir müddət öncədən Allahla ünsiyyət məkanına çevrilmişdi. Kimin duası, bədduası, etirafı, cin çıxartmaq istəyi vardısa, məscid əvəzinə uz tuturdu Feysbuka. Elə də məsum-məsum yalvarışırdılar, deyərdin hamı mələkdir, bir sənsən cəhənnəmə namizəd.

Sosial şəbəkələrdə ölənin adını tağ eləyib, ona xitabən gözəl-gözəl fikirlər söyləmək adama qəribə gəlir. Hələ bu harasıdır, baxış sayı toplamaq üçün ölüylə şəkil çəkdirəni görəsən, ölünün üstündə üz cırıb, sonra gülümsər şəkillər paylaşanı görəsən, emosiyaların dozasını bir az da artırmaq üçün ölənin canvermə anından tutmuş ta qəbrə qoyulub üstü torpaqlanana qədərki müddəti anbaan əks etdirən fotosessiyaları görəsən. Hətta canverən adamı dayanmadan görüntüləyib, ölüm anını tutmağa çalışanlar da var. Neyləmək istəyirsiniz, həzərat, cənabi-Əzrayılı kadra salmaq cəhdidir bu?

Dünyadan canını yenicə qurtarmış ölüylə selfi, qəbrə sallanan cənazəylə selfi. Bu azmış kimi, meyit soyumamış tragik-dramatik statuslarla sosial şəbəkədə ağı demək modası da yaranıb.

Əvvəllər ölənin dalıyca “vay”deyərdilər, “şaxsey-vaxsey” çəkərdilər, indi də vay-vayı bitirib, vay-faylı yas mərasimlərinə başlamışıq.

Qəribə cəmiyyətik, insanın nə dirisiylə, nə də ölüsüylə düz-əməlli davrana bilmirik. Qabığımız dəyişsə də, özəyimiz dəyişmir. Yüz il öncə Mirzə Cəlil bizi ölüsüylə ərəbcə, dirisiylə rusca danışan qövm adlandırmışdı. Bəs indi hansı dildə danışırıq? Çoxmu dəyişmişik?

Paylaş:

Baxılıb: 641 dəfə