Dünya yeni qarşıdurmanın astanasında

Bakı:

17°C

82%

9m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Analitik / Dünya yeni qarşıdurmanın astanasında

Dünya yeni qarşıdurmanın astanasında

14.10.2021 [10:20]

“Normand Dördlüyü” missiyasını yerinə yetirməmiş “Gündoğar ölkə” rəsmi Kremlə açıq demarş etdi

Ramil Həsən: Bu bəyanat həm BMT strukturlarını, həm də beynəlxalq təşkilatları hərəkətə gətirməlidir

Son dövrlərdə beynəlxalq münasibətlər sistemində baş verən hadisələr, qarşılıqlı ittihamlar qarşıdakı onillik üçün proqnozlaşdırılan “davamlı sülh” ehtimalının üstündən xətt çəkməkdədir. Siyasi və hərbi kataklizmlər, o cümlədən dövlətlər arasında gedən müzakirələrin ritorikası onu göstərir ki, dünya mühüm gərginliklərin astanasındadır. Yerləşdiyimiz Avroasiya məkanı isə bu mənada daha “dinamikdir”. Son günlərdə yeni fazaya qədəm qoyan “Normandiya Dördlüyü” müzakirələri, eləcə də Yaponiyanın yeni seçilmiş Baş naziri Fumio Kişidanın parlamentin aşağı palatasında Kuril adaları ilə bağlı çıxışı problemlərin “masada həlli”ni çətinləşdirir.

Bu yerdə xatırladaq ki, bir neçə gün öncə Rusiya, Fransa və Almaniya liderlərinin Ukraynadakı münaqişənin həllinə dair telefon müzakirələri olub. Müzakirənin əsas predmeti Ukrayna-Rusiya münasibətləri olsa da, tərəflər yenə də mövcud “status-kvo”nun çərçivələrindən çıxa bilməyiblər. Yəni, problem elə problem olaraq qalıb. Yaponiyanın yeni Baş naziri Fumio Kişida isə Kuril adaları problemini gələcək nəsillərə ötürmədən həll etməyin vacibliyindən danışıb. O, adaları Yaponiyanın suveren ərazisi adlandırıb.

Problemlərin tərəfi olan dövlətlər dünya siyasətinin mühüm aktorlarıdır. Onların davranışı isə təbii olaraq, bütün dünyada narahatlıq yaradır. Narahatlığın əsas motivi isə odur ki - bütün bunlar yeni dönəmdə hansısa genişmiqyaslı qarşıdurmalara yol aça bilərmi?

Məsələ ilə bağlı öz fikirlərini bölüşən Azərbaycan-Yaponiya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun üzvü, Milli Məclisin deputatı Ramil Həsənin fikrincə, Rusiya-Ukrayna münasibətlərinin tənzimlənməsi istiqamətində gedən proses uzunmüddətli olacaq. Millət vəkili Rusiyanın mövqeyinin bəlli olduğunu vurğulayıb: “Rusiya Federasiyası Milli Təhlükəsizlik Şurasının sədr müavini Dmitri Medvedyev Dövlət Dumasında çıxışı zamanı 5 maddə əsasında Ukrayna ilə danışıqların nəticə verməyəcəyini əsaslandırmışdı. Bu isə Rusiyanın “Normand Dördlüyü” formatında Ukrayna ilə bağlı real mövqeyini ortaya qoyur. Şübhəsiz ki, siyasətdə daimi dostlar və ya daimi düşmənlər olmur. Bu baxımdan, gələcəkdə prosesin hansı məcrada inkişaf edə bilcəyi haqda tam proqnoz vermək mümkün deyil. “Normand Dördlüyü”nün son bəyanatında da vurğulanır ki, rəsmi Kiyev danışıqlardan yayınır. Burada da bir sıra amillər, əsasən də bölgənin spesifikliyi məsələsi var. Azərbaycanın öz torpaqlarını işğaldan azad etmək təcrübəsi göstərdi ki, problemlərin həllində beynəlxalq hüququn normaları ilə yanaşı, dövlətin gücü, qüdrəti də mühüm amildir. Yəni, diplomatiyanın uğuru üçün dövlətin güclü olması zəruridir. Fikrimcə, Rusiya-Ukrayna münasibətlərinin yaxın zamanda normallaşmasını gözləmək olmaz”.

“Gündoğar ölkə”nin Baş naziri Kişidanın fikirlərinə gəldikdə isə, burada məsələ fərqlidir. R.Həsən qeyd edib ki, Yaponiya ilə Rusiya arasındakı Kuril adaları problemi SSRİ-dən qalma “miras”dır. II Dünya Müharibəsindən sonra meydana çıxmış və bu gün də öz həllini tapmamış adalar məsələsinin yenidən aktuallaşması narahatedicidir. “Yeni Baş nazir ötən 70 il ərzində qısa fasilələr istisna olmaqla, Yaponiyanın hakim partiyası sayılan Liberal Demokratların nümayəndəsidir. Narahatedici məqam isə ondan ibarətdir ki, Fumio Kişida artıq Rusiya ilə münasibətlərin normallaşmasından deyil, problemin həllinin vacibliyindən danışır. Şübhəsiz ki, bu bəyanat həm BMT strukturlarını, həm də beynəlxalq təşkilatları hərəkətə gətirməlidir. İki böyük dövlətin arasında belə gərginliyin yaranması müsbət heç nə vəd etmir”, - deyən R.Həsən onu da əlavə edib ki, bütün bunlarla yanaşı, Kuril adaları probleminin də yaxın gələcəkdə öz həllini tapmasına ümid azdır. Millət vəkilinin qənaətinə görə, bu cür münasibətlərdə gərginlik bəzən artan, bəzən də azalan faza ilə uzun müddət davam edir: “Ölkələr bu kimi problemlərdən özlərinə sərf edən formada - təzyiq formasında istifadə edirlər. Hər bir halda bu narahatedici problemin də danışıqlar yolu ilə tənzimlənməsini arzulayırq. Onsuz da dünya qlobal problemlərin, hətta pandemiyanın cəngindən xilas ola bilmir. Yeni bir gərginlik və ya münaqişə heç kimə sərf etmir”.

Pərviz Sadayoğlu

Paylaş:

Baxılıb: 873 dəfə