Alimlər: İfrat istilər insanlarda ruhi sağlamlıq problemləri yaradır

Bakı:

18°C

88%

4m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Xəbər lenti / Alimlər: İfrat istilər insanlarda ruhi sağlamlıq problemləri yaradır

Alimlər: İfrat istilər insanlarda ruhi sağlamlıq problemləri yaradır

29.07.2025 [19:31]

Mütəxəssislər deyirlər ki, ekstremal hava və iqlim fəlakətləri narahatlıq, depressiya, intihar riskləri kimi özünü büruzə verən kəskin stres və travmaya səbəb olur.

AZƏRTAC xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, London İmperial Kollecində iqlim dəyişikliyi üzrə Qrantham İnstitutundan Neil Jenningsin sözlərinə görə, temperaturun hər 1 dərəcə Selsi artması intihar riskini təxminən 1 faiz çoxaldır.

Neyro-epidemiologiya və demensiya üzrə aparıcı tədqiqatçı Dorina Kedar deyir ki, ətraf mühitin pozulması, yerdəyişmə, yüksələn temperatur və ya havanın keyfiyyətinin pisləşməsi insanların psixoloji rifahını yavaş-yavaş məhv edə bilər. Onun sözlərinə görə, iqlim narahatlığının xüsusilə gənc insanlar və qlobal ekoloji dəyişikliklər qarşısında özünü gücsüz hiss edənlər arasında yayılmış olduğuna dair artan sübutlar var.

Son həftələrdə rekord qıran temperatur Aralıq dənizi, Avropa, Asiya, ABŞ və Yaxın Şərqin böyük hissəsində müşahidə olunur, sinoptiklər uzunmüddətli isti hava dalğaları barədə xəbərdarlıq ediblər.

İqlimşünaslar bildirirlər ki, istilik dalğaları psixi sağlamlıq tədqiqatları baxımından çox vaxt diqqətdən kənarda qalır, lakin bunlar əhval dəyişikliyi, artan aqressiya, narahat yuxu və mövcud psixi sağlamlıq vəziyyəti olan insanlar üçün xəstəxanaya müraciətlərin artması ilə əlaqələndirilir.

Alimlər bu təsirlərlə yanaşı, həddindən artıq istilərin hətta intihar riskinin artmasına səbəb olduğuna diqqət çəkirlər. Bundan əvvəlki tədqiqatlar müəyyən edib ki, aylıq orta temperaturun hər 1 dərəcə Selsi artması psixi sağlamlıqla bağlı ölümlərdə 2,2 faiz artıma səbəb olur, nisbi rütubətin artması isə intihar nisbətlərini də artırır. Açıq havada işləyən insanlar, tikinti işçiləri və fermerlər kimi müəyyən peşə qruplarının əlavə psixi sağlamlıq riskləri ilə üzləşirlər. Məsələn, fermerlər həddindən artıq istilər, daşqınlar və meşə yanğınları nəticəsində məhsul itkiləri səbəbindən tez-tez əhəmiyyətli psixoloji stres yaşayırlar.

Digər ekstremal hava hadisələri də psixi sağlamlığa böyük zərbə vurur. Məsələn, daşqınlar və qasırğalar nəticəsində evini itirmək və ya köçkün olmaq emosional şok, yavaş və çətin bərpa prosesi ilə birlikdə uzunmüddətli psixoloji təsir yarada bilər.

Meşə yanğınları zamanı təxliyə edilənlər və ilk müdaxiləyə məruz qalanlar arasında artan narahatlıq depressiya ilə əlaqələndirilir. Meşə yanğınlarının gözlənilməzliyi və sürətlə yayılması icmaları gücsüz və travmalı hala salır.

Quraqlıqlar daha az dramatik görünsə də, onlar xroniki stresə, ümidsizliyə və intihar düşüncələrinə səbəb olur, xüsusən də dolanışıqları iqlimə həssas mühitlərdən asılı olan əkinçilik icmaları arasında dərin psixoloji sarsıntı yaranır.

Paylaş:

Baxılıb: 151 dəfə