Rusiya-Azərbaycan münasibətləri yeni mərhələyə qədəm qoyur

Bakı:

16°C

72%

4m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Siyasət / Rusiya-Azərbaycan münasibətləri yeni mərhələyə qədəm qoyur

Rusiya-Azərbaycan münasibətləri yeni mərhələyə qədəm qoyur

03.07.2009 [10:24]

Prezident Dmitri Medvedevin ölkəmizə bir neçə gün öncə reallaşmış səfəri bir daha göstərdi ki, bu iki dövlət arasında əlaqələr yüksələn xətt üzrə inkişaf edir
Rusiya prezidenti Dmitri Medvedevin ölkəmizə bir neçə gün öncə reallaşmış səfəri beynəlxalq aləm tərəfindən xüsusi maraqla izlənirdi. Bu da səbəbsiz deyil. Həm Rusiya, həm də Azərbaycan Avropanın enerji ilə təminatında önəmli rol oynayır və bu iki dövlətin enerji sahəsində əməkdaşlığı qlobal enerji təhlükəsizliyi məsələsində vacib yer tutur. Təsadüfi deyil ki, cənab Medvedevin səfəri ilə bağlı ən çox yadda qalan və beynəlxalq ictimaiyyətin marağını cəlb edən də enerji sahəsində yeni əməkdaşlıq istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsinə yönələn cəhdlər və səfərin sonunda tərəflər arasında təbii qazın ixracına dair imzalanan müqavilə oldu. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, bir sıra Qərb KİV-lərinin yaydığı məlumatların əksinə olaraq, Rusiya ilə Azərbaycan arasında qaz müqaviləsinin imzalanması məsələsi heç də bu gün gündəliyə daxil olan mövzu deyil. Hələ ötən il Rusiya prezidenti Dmitri Medvedevin ölkəmizə rəsmi səfəri zamanı sözügedən mövzu gündəmə gəlmiş, tərəflər arasında ciddi fikir mübadiləsi aparılmış, hətta Rusiya tərəfi Azərbaycan qazını dünya bazar qiymətlərindən də artıq qiymətlə almağa hazır olduğunu bəyan etmişdi.
Şübhəsiz ki, müqavilənin imzalanması Azərbaycana böyük iqtisadi dividentlər qazandırmaqla yanaşı, ölkəmizin geosiyasi mövqeyinin və maraqlarının güclənməsi baxımından da böyük əhəmiyyət daşıyır. Belə ki, bu sənəd Azərbaycanın çoxşaxəli enerji siyasətinin daha da möhkəmlənməsi üçün geniş imkanlar yaratmaqla yanaşı, Rusiya - Azərbaycan münasibətlərinin keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoymasını da stimullaşdıracaq. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də məhz bu məqama diqqət çəkərək deyib ki, bu gün Azərbaycan qazı artıq dünyanın dörd ölkəsinə nəql edilir və gələn ildən başlayaraq, həm də Rusiyaya ixrac olunacaqdır: “ölkəmizin qaz potensialı kifayət qədərdir və mən deyə bilərəm ki, bu il qaz hasilatının səviyyəsi təqribən 27 milyard kubmetr olacaqdır. Növbəti ildə isə biz 30 milyard kubmetrdən çox qaz çıxarmağı planlaşdırırıq. Bizim üçün Rusiya ilə qaz sahəsində əməkdaşlıq həm də yeni bazara çıxmaq, qaz təchizatının şaxələndirilməsini təmin etmək imkanıdır”.
Bakıda razılaşdırılan başqa bir məqam isə Xəzərin dibinin bölüşdürülməsi və dənizin təbii ehtiyatlarından istifadə məsələləri ilə bağlıdır. Doğrudur, bu görüşə qədər də Moskva ilə Bakı arasında həmin fikir ayrılıqlarının aradan qaldırılması baxımından kifayət qədər ciddi və faydalı danışıqlar olmuş, mövqelər yaxınlaşmışdı. Hətta şifahi şəkildə tərəflərin bir-birinə dəstək verdikləri də bəyan olunmuşdu. Amma bu dəfə daha ciddi və tutarlı bir sənəd - Xəzər dənizi üzrə birgə Bəyannamə imzalandı. Bu Bəyannamənin imzalanması, dövlət başçılarının da bəyan etdikləri kimi, Xəzər düyününün açılmasında əhəmiyyətli rola malikdir və gələcək perspektivdə dönüş nöqtəsi rolunu oynayır.
Onu da qeyd etmək yerinə düşər ki, Rusiya ilə Azərbaycan arasında enerji sahəsində mövcud olan yüksək əməkdaşlıq digər sahələrdə də müşahidə olunur. O cümlədən, ticari və iqtisadi əlaqələrin yüksək səviyyədə olması həm Bakıda, həm də Moskvada razılıqla qarşılanır. Hazırda Rusiya Azərbaycanın ticarət tərəfdaşları arasında liderlik edir və bu, onu deməyə əsas verir ki, ölkələr arasında iqtisadi əlaqələr həqiqətən də yüksələn xətt üzrə davam edir, həmçinin, bu inkişaf dinamikası ildən-ilə yeni sahələri əhatə edir. Bu gün hər iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin məbləği 2, 4 milyard dollara yaxındır, Rusiya ümumi mal mübadiləsində təxminən 15 faizlik paya malikdir. İkitərəfli əməkdaşlığın genişləndirilməsinə səbəb isə hər iki ölkənin bu potensialdan səmərəli istifadə etməsi və liberal vergi-gömrük rejimi tətbiq etməsidir. Bu əlaqələrin dərinləşməsində hökumətlərarası komissiyaların rolunu da xüsusi qeyd etmək olar. İndiyədək hökumət komissiyaları tərəfindən imzalanan sənədlər sərmayə qoyuluşlarının artırılmasına və investisiyaların qarşılıqlı qorunmasına əlverişli zəmin yaradıb.
Rusiya ilə Azərbaycanın işgüzar dairələri arasında münasibətlərin inkişafında 2010-cu ilədək uzunmüddətli iqtisadi əməkdaşlıq proqramlarının həyata keçirilməsinə dair sazişin də əhəmiyyəti böyükdür. Bu sənəd çərçivəsində Moskvada Azərbaycanın kənd təsərrüfatı məhsullarının topdansatış mərkəzlərinin, eləcə də ticarət məntəqələrinin yaradılması nəzərdə tutulub. Bununla yanaşı, rus iş adamlarının respublikamızın enerji və sənayenin bir çox sahələrində sərmayə qoyuluşları da diqqət mərkəzindədir. Rusiyanın elektrik enerjisi üzrə layihələrə də marağı böyükdür və İran-Azərbaycan-Rusiya vahid enerji xəttinin çəkilməsi planlaşdırılır. Eləcə də tərəflər arasında region üçün xüsusi əhəmiyyətə malik Şimal-Cənub nəqliyyat qovşağının yaradılması ilə bağlı konsorsiumun təşkili gözlənilir.
Heç kəsə sirr deyil ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli prosesində Rusiyanın oynayacağı rol böyük əhəmiyyət daşıyır. Hər halda, Rusiyanın təşəbbüsü ilə ötən il Moskvada Dağlıq Qarabağ danışıqlarına start veriləndən ilk dəfə olaraq rəsmi sənədin-Moskva Bəyannaməsinin imzalanması bu münaqişənin həllində Kremlin çəkisini göstərdi. Sevindirici haldır ki, Rusiya prezidenti Dmitri Medvedev Bakıda səsləndirdiyi bəyanatında ölkəsinin bundan sonra da Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsi istiqamətində fəallıq göstərəcəyini və münaqişənin yekun həllinə nail olunması üçün yardımlarını əsirgəməyəcəyini bəyan edib.
Aqşin ŞAHİNOÄžLU

Paylaş:

Baxılıb: 1210 dəfə