Rusiyanın son şansı

Bakı:

16°C

88%

2m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Siyasət / Rusiyanın son şansı

Rusiyanın son şansı

18.07.2009 [10:38]

Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli Moskvanın həm beynəlxalq imicini bərpa etmək, həm də tarixi səhvlərini düzəltmək üçün qaçılmaz fürsətdir
Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsi istiqamətində danışıqların növbəti raundu üçün dünən Moskvada yenidən bir araya gəldilər. Yenə də Rusiyanın ev sahibliyi ilə baş tutan görüş münaqişənin sülh yolu ilə həlli baxımından olduqca vacib bir mərhələni təşkil edir. Bu görüşlə bağlı ən önəmli və diqqətçəkən məqamlardan biri dünya ictimaiyyətinin bu günə qədər göstərdiyi passivlikdən bir az da olsa, xilas olmağa çalışıb, danışıqların daha da intensivləşdirilməsi və sülhə gedən yolun qısalması üçün səylərini artırması idi. Eyni zamanda, münaqişənin həllinə vasitəçilik edən ATƏT-in Minsk qrupunda yer alan dövlətlərin daha yüksək səviyyəli rəsmilər vasitəsilə prosesi sürətləndirməyə çalışması xüsusi təqdir olunmalı məqamlardan biridir. Bu mənada regiona ən yaxın və ən çox təsir etmək imkanlarına malik olan Rusiyanın atdığı və atacağı addımlar xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Sevindirici haldır ki, Rusiya Prezidenti Dmitri Medvedevin son 3 görüşün 2-də şəxsən iştirak etməsi Kremlin münaqişənin həllindəki qərarlılığını göstərir. Azərbaycan üçün o da müsbət məqamlardan biridir ki, Moskva münaqişənin məhz Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həllinin vacibliyini qabardır.
Təbii ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ətrafında bu gün yaranmış müsbət aura Azərbaycanın ötən ilin avqust ayında Cənubi Qafqazda baş vermiş “burulğandan” uğurla çıxmasının nəticəsidir. Həmin dövrdə Rusiya Gürcüstana hücum edib orada işğal siyasəti apararkən çoxları rəsmi Bakını tutduğu mövqeyə görə qınamış, Azərbaycanı təxribata cəlb etmək istəmişdi. Ancaq əsası Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş balanslı siyasətə sədaqət, böyük uzaqgörənlik və yüksək siyasi bacarıq göstərən Prezident İlham Əliyev ətrafımızı bürüyən müharibə alovunun içərisindən ölkəmizi minimum zərərlə çıxarmağı bacardı. Həmin dövrdə həm daxildə, həm də xaricdə bəziləri iddia edirdi ki, guya Rusiyanın növbəti hədəfi Azərbaycandır. Onlar hər keçən gün Rusiyanın Azərbaycana hücum edəcəyini, rus qoşunlarının Azərbaycanla sərhədə doğru irəlilədiyini söyləyirdilər. Amma bütün bunların heç biri baş vermədi. İddiaların əksinə, Rusiya Gürcüstanda baş verənlərdən sonra regionun əsas güc mərkəzi olan Azərbaycana daha da yaxınlaşmağa, münasibətləri dərinləşdirməyə başladı. Bu yaxınlığın ən bariz təsdiqi isə bir neçə gün öncə Azərbaycanla Rusiya arasında imzalanmış qaz müqaviləsidir.
Kremldə gözəl dərk edirlər ki, Azərbaycanın simpatiyasını qazanmaq ilk olaraq Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən asılıdır. Məhz bu səbəbdən də bu gün Rusiya Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə heç vaxt göstərmədiyi qədər maraq göstərir. Amma o da vurğulanmalıdır ki, münaqişənin tezliklə həlli Rusiyanın başqa maraqlarına da xidmət edir. Məsələn, Kreml Cənubi Qafqazdakı mövqeyini möhkəmləndirmək istəyir və regiondakı münaqişə ocaqlarının məhz öz səyləri ilə həll olunmasından götürəcəyi dividentlərdən yaxşı xəbərdardır. Xüsusilə, Gürcüstanda baş verən və bunun ardınca dünyada cərəyan edən siyasi proseslərdən sonra Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli Rusiya üçün göydəndüşmə fürsət ola bilər. Moskvanın beynəlxalq maraqları da bunu vacib qılır. Ən azından, münaqişənin həlli regiona ABŞ kimi böyük bir dövlətin üçüncü tərəf olaraq nüfuzunun artmasının qarşısını ala bilər. Rusiya Vaşinqtonun “gözlənilməyən qonaq” olmasındansa, özləri üçün daha ideal variantlar axtarışındadır.
Onu da vurğulamaq lazımdır ki, Gürcüstanın ərazi bütövlüyünü pozaraq onun ərazilərini işğal edən Rusiya hazırda dünyada işğalçı dövlət kimi qəbul edilir. ABŞ prezidenti Barak Obamanın bir neçə gün öncə Moskvaya reallaşan səfəri çərçivəsində səsləndirdiyi bəyanatlarda bu detala dəfələrlə diqqət çəkərək, Rusiyanı üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməyə çağırması da, məhz bu reallığı təsdiqləyir. İndi isə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində birinci vasitəçi olmaq həm də Rusiyanın sülhsevər ölkə obrazını da bərpa edə bilər. Münaqişənin həllinə nail olmağın üçüncü ən önəmli üstünlüyü isə heç şübhəsiz çox böyük iqtisadi potensiala sahib olan Azərbaycanla əlaqələrin daha da dərinləşməsinə nail olmaqdır. “Nə müharibə, nə sülh” epoxası münaqişə tərəfləri ilə yanaşı, Rusiyaya indi hər zamankından daha çox ziyan gətirir. Deməli, Rusiyanın belə bir addım atması üçün ciddi əsaslar formalaşıb. Bu əsasları isə təkcə regionun dəyişən geosiyasi mənzərəsi deyil, həm də Azərbaycanın bu dəyişən şərtlər qarşısında apardığı uğurlu siyasət yaradıb.
Rusiyanın daha konkret addımlar atmasını şərtləndirən başlıca məqamlardan biri də tarixi proseslərdir. İnkarolunmaz həqiqətdir ki, bu gün Cənubi Qafqazda baş verənlərin müəllifi elə Kremlin özüdür. Hələ əsrlər boyu Azərbaycan torpaqlarının parçalanmasında və tarixi torpaqlarımızda Ermənistan dövlətinin yaradılmasında ən əsas rol oynayan Rusiya ötən əsrin 80-ci illərindən başlayaraq, Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını yenidən işğal etməsinə də, açıq dəstək verib. Hətta bu dəstək bir sıra hallarda rusların və rus qoşunlarının işğal siyasətində birbaşa yer alması ilə müşayiət olunub. Bu gün bu tarixi səhvləri düzəltməyin vaxtı çatıb.
Bütün bu sadalananları nəzərə alaraq, belə bir fikir söyləmək olar ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli Rusiya üçün həqiqətən son şansdır.
Aqşin ŞAHİNOÄžLU

Paylaş:

Baxılıb: 1055 dəfə