“Sanksiya müharibəsi” şiddətlənir

Bakı:

17°C

72%

15m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Analitik / “Sanksiya müharibəsi” şiddətlənir

“Sanksiya müharibəsi” şiddətlənir

15.01.2022 [00:08]

Avropa İttifaqı Rusiyaya qarşı tətbiq etdiyi sanksiyaların müddətini artırıb

P.İsmayılov

Avropa İttifaqı (Aİ) Rusiyaya qarşı iqtisadi sanksiyaların müddətini 2022-ci il iyulun 31-dək uzadıb. Aİ liderləri dekabr ayında Brüsseldə keçirilən sammitdə yekdilliklə Rusiyaya qarşı iqtisadi sanksiyaların uzadılmasına razılaşıblar.

Hansı sanksiyalar?

“Köhnə qitə”nin Rusiyaya qarşı gördüyü bu sanksiya tədbirləri dünyada gedən siyasi-hərbi proseslərin nəticəsi kimi qiymətləndirilməkdədir. Xatırladaq ki, bu sanksiyalar 2014-cü ildən başlayıb. 2016-cı ilin martından Avropa İttifaqı Şurası, Avropa İttifaqının Rusiya ilə münasibətlərində 5 əsas prinsipin tətbiq olunmasını təsdiq edir. Bu prinsiplər Aİ ölkələrinin Rusiya qarşısında immunitetini gücləndirmək üçün atılan addımlar idi. 2020-ci ilin dekabrından isə Rusiyadan olan 177 fərdin və 48 müəssisənin Avropadakı aktivləri dondurulub, onlara səfər qadağası tətbiq edilib. Həmin ilin oktyabr ayında isə kimyəvi silah sanksiya rejiminə əsaslanaraq altı rusiyalı şəxs və bir müəssisə səyahət qadağası və aktivlərin dondurulması sanksiyasına məruz qalıb. 2021-ci ilin fevralında Avropa İttifaqının Ali nümayəndəsi Cozef Borrelin Moskvaya bir günlük rəsmi səfəri zamanı Rusiya Xarici İşlər naziri Sergey Lavrovla keçirdiyi brifinqdən avropalı diplomatların qovulması isə qarşılıqlı münasibətlərin kəskinləşməsində pik həddə çevrildi. Bunun nəticəsi olaraq isə Rusiyanın enerji ehtiyatlarından, əsasən də qazdan imtina üçün mühüm strategiyalar müəyyənləşdirildi.

Aİ-nin son qərarı nəyə hesablanıb?

Aİ-nin bu qərarı ötən ilin dekabrında verməsinə baxmayaraq, bir aydan sonra açıqlaması da bəzi siyasi ekspertlərin marağına səbəb olub. Onların fikrincə, Aİ bu qərarı açıqlamaq üçün bir neçə gün öncə Brüsseldə keçirilən NATO - Rusiya Şurası danışıqlarının nəticələrini gözləyib. Bu qənaətə gələn siyasətçilər, hətta Aİ-nin “ABŞ siyasətinin yedəyi” funksiyası daşıdığını da iddia edirlər və iddialarını rəsmi Vaşinqton rəhbərliyinin ötən ilin sonunda verdiyi açıqlamalarla əlaqələndirirlər. Belə ki, ABŞ dövlət katibinin siyasi məsələlər üzrə müavini Viktoria Nuland ötən ilin sonunda iqtisadi addımların və bəzi ixracat məhdudlaşdırılmalarının Rusiyaya ciddi təsir edəcəyini açıqlamışdı. Xanım Nuland Rusiyanı Avropada təhlükəsizliyi zərbə altına atdığını deyərək ölkəsinin və müttəfiqlərinin rəsmi Moskvaya qarşı ciddi addımlar atmağa hazır olduğunu bildirmişdi. ABŞ-ın vitse-prezidenti Kamala Harris isə hələ ötən ilin sonunda Rusiyanı yeni sanksiyaların gözlədiyini anons etmişdi: elə sanksiyalar tətbiq etməyə hazırıq ki, hələ görməmisiniz. ABŞ ilk dəfədir ki, Rusiyaya qarşı görünməmiş fəaliyyət barədə bəyan edir.

Rəsmi Kremli bir tərəfdən hərbi ritorika ilə təhdid edən Ağ Ev rəsmiləri, digər tərəfdən də “görünməmiş iqtisadi sanksiyalar”dan bəhs edir. Bu, anti-Rusiya koalisiyasının müxtəlif cəbhələrdən hücuma keçdiyini aşkar şəkildə ortaya qoyur.

Siyasi amillər imkan vermir

Məsələ ilə bağlı fikirlərini “Yeni Azərbaycan”la bölüşən siyasi şərhçi İlqar Vəlizadə bildirib ki, Aİ-nin tətbiq etdiyi bu sanksiyalar Rusiyaya qarşı hədəflənsə belə, Avropanın özünə də xeyir gətirmir. Bu sanksiyalar Rusiyada biznes marağı olan Avropa şirkətlərinin də mənafeyinə ziddir: “Başqa sözlə, belə addımlar Avropa şirkətlərinin Rusiya ilə münasibətlərini kifayət qədər məhdudlaşdırır. Atılan addım Avropanın ticarət və enerji daşıyıcılarının dövriyyəsi baxımından Rusiya asılılığını azaltmağa yönəlsə də, bunun effektivliyi mübahisə predmetidir. Avropa şirkətləri etiraf edirlər ki, tətbiq olunan sanksiyalardan özləri də kifayət qədər əziyyət çəkirlər. Çünki Rusiya bazarı bu şirkətlər üçün çox əhəmiyyətlidir. Eyni zamanda, onlar Rusiyadan kifayət qədər xammal alırlar. Sanksiya nəticəsində həmin xammalı başqa ölkələrin şirkətlərindən almalı olurlar. Təbii ki, baha qiymətə. Nəzərə alınmalıdır ki, pandemiyaya görə təchizat, çatdırılma ilə bağlı da problemlər mövcuddur”.

Sanksiyaların daha altı ay artırılmasının Rusiyaya kəskin təsir göstərməyəcəyini bildirən İ.Vəlizadə qeyd edib ki, verilən qərar siyasi amillərə söykənir və Avropanın ürəyincə deyil. “Hətta Avropanın bəzi dairələri bu siyasətə dəyişikliklər edilməsi haqda düşünürlər. Amma son hadisələr onu göstərir ki, siyasi faktorlar buna imkan vermir. Bu baxımdan, onlar məcburi şəkildə sanksiyaların müddətini uzadırlar. Bunun kökündə ABŞ-Rusiya gərginliyi dayanır. Bu həmin məsələdə əsas siyasi amil kimi çıxış edir”, - deyən politoloq əlavə edib ki, qarşıdurma Avropanın xeyrinə deyil.

Paylaş:

Baxılıb: 933 dəfə