Yaddaş zəifləməsinin erkən göstəricisi...
26.08.2025 [08:57]
PNAS jurnalında dərc olunan tədqiqat göz hərəkətlərinin yaddaş və idrak funksiyalarının incə dəyişikliklərini aşkar etməkdə mühüm göstərici ola biləcəyini ortaya qoyur. Kanada və Vest-Hind adalarından olan tədqiqat qrupu göstərib ki, təbii baxış davranışındakı nümunələr idrak qabiliyyətinin zəifləməsi, vizual kəşfiyyatın azalması və yaddaş pozulmaları ilə sıx bağlıdır. Göz hərəkətləri uzun müddətdir yaddaşın kodlaşdırma və axtarış mexanizmləri ilə əlaqələndirilir.
Araşdırma nəticələrinə görə, baxış davranışındakı dəyişikliklər yaşlanma və ya patoloji proseslərlə müşayiət olunan yaddaş zəifləməsinin həssas markerləri kimi çıxış edə bilər.
Tədqiqatda gənc yetkinlər, sağlam yaşlı yetkinlər, idrak zəifləməsi riski altında olan şəxslər, yüngül idrak pozğunluğu (MCI) diaqnozu qoyulanlar və amneziya xəstələri iştirak ediblər. Göz hərəkətləri “Eyelink II” cihazı vasitəsilə qeydə alınıb. Birinci eksperimentdə iştirakçılar müxtəlif kateqoriyalara aid 120 şəkilə baxıblar. Analiz göstərib ki, “idiosinkratik baxış oxşarlığı” yaddaş funksiyasına görə sıralanan qruplarda yüksəlib: ən aşağı oxşarlıq gənc yetkinlərdə, ən yüksək isə amneziya diaqnozu qoyulanlarda qeydə alınıb. Bu nəticə yaddaş zəiflədikcə baxışların daha təkrarlanan və məhdud nümunələrə çevrildiyini göstərir. İkinci eksperiment isə eyni şəkillərin təkrar təqdimatına əsaslanıb. Nəticələr təkrar baxış oxşarlığının da yaddaş funksiyası zəiflədikcə artdığını ortaya qoyub.
Sağlam gənclər hər bir vizual stimulu yeni xüsusiyyətləri ilə kodlaşdıraraq yaddaşda zəngin təsvirlər yaradır. Yaddaş zəifliyi və ya hipokampal/medial alın zədələnməsi olan şəxslər isə hər təqdimatda eyni vizual xüsusiyyətlərə baxmağa meyllidirlər. Fiksasiya dispersiyasının azalması yaddaş pozuntusu olan qruplarda vizual kəşfiyyatın zəifləmiş olduğunu göstərir.
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, hətta açıq tapşırıq verilmədiyi hallarda belə, göz hərəkəti nümunələri qruplar arasında sistematik fərqlər göstərir. Bu da idrak və yaddaş zəifləməsini erkən mərhələdə aşkar etmək üçün perspektivli diaqnostik vasitə ola bilər. Nəticə etibarilə, təbii baxış nümunələri koqnitiv tənəzzülün həssas biomarkeri kimi çıxış edə və klinik praktikada yaddaş funksiyasının izlənməsi üçün yeni imkanlar aça bilər.
Xəbər lenti
Hamısına bax
İdman
26 Oktyabr 23:19
Dünya
26 Oktyabr 22:36
İdman
26 Oktyabr 21:42
Maraqlı
26 Oktyabr 20:32
Dünya
26 Oktyabr 19:17
Analitik
26 Oktyabr 18:41
Dünya
26 Oktyabr 18:36
Maraqlı
26 Oktyabr 17:45
İdman
26 Oktyabr 16:28
Dünya
26 Oktyabr 16:22
Dünya
26 Oktyabr 15:24
Dünya
26 Oktyabr 14:36
Hadisə
26 Oktyabr 13:19
Dünya
26 Oktyabr 12:31
Dünya
26 Oktyabr 11:20
Dünya
26 Oktyabr 10:59
İdman
26 Oktyabr 10:23
Dünya
26 Oktyabr 09:57
Hadisə
25 Oktyabr 23:21
Sosial
25 Oktyabr 22:36
Dünya
25 Oktyabr 21:38
Maraqlı
25 Oktyabr 20:25
YAP xəbərləri
25 Oktyabr 19:48
Elm
25 Oktyabr 18:20
YAP xəbərləri
25 Oktyabr 17:52
Maraqlı
25 Oktyabr 17:15
YAP xəbərləri
25 Oktyabr 16:43
Dünya
25 Oktyabr 16:22
İqtisadiyyat
25 Oktyabr 15:49
Dünya
25 Oktyabr 15:36
Dünya
25 Oktyabr 14:55
Dünya
25 Oktyabr 14:21
YAP xəbərləri
25 Oktyabr 13:45
Dünya
25 Oktyabr 13:19
Gündəm
25 Oktyabr 13:02
Siyasət
25 Oktyabr 12:56
YAP xəbərləri
25 Oktyabr 12:35
Siyasət
25 Oktyabr 12:19
Siyasət
25 Oktyabr 11:45
YAP xəbərləri
25 Oktyabr 11:36
Gündəm
25 Oktyabr 11:30
Siyasət
25 Oktyabr 11:26
Siyasət
25 Oktyabr 11:22
Gündəm
25 Oktyabr 11:07
Siyasət
25 Oktyabr 10:51
İqtisadiyyat
25 Oktyabr 10:27
Ədəbiyyat
25 Oktyabr 09:54
Dünya
25 Oktyabr 09:36
.jpg&width=120)
Analitik
25 Oktyabr 09:12
MEDİA
25 Oktyabr 08:49
Dünya
25 Oktyabr 08:29
Ədəbiyyat
25 Oktyabr 08:25
Dünya
25 Oktyabr 08:08
Siyasət
25 Oktyabr 08:02
Gündəm
25 Oktyabr 00:30
YAP xəbərləri
24 Oktyabr 23:47
YAP xəbərləri
24 Oktyabr 23:14
İqtisadiyyat
24 Oktyabr 22:53
YAP xəbərləri
24 Oktyabr 22:35
YAP xəbərləri
24 Oktyabr 22:33
Hadisə
24 Oktyabr 22:28
YAP xəbərləri
24 Oktyabr 22:18
YAP xəbərləri
24 Oktyabr 22:09
Dünya
24 Oktyabr 21:45
YAP xəbərləri
24 Oktyabr 21:31
Maraqlı
24 Oktyabr 21:10
Siyasət
24 Oktyabr 20:59
Sosial
24 Oktyabr 20:50
YAP xəbərləri
24 Oktyabr 20:26
Dünya
24 Oktyabr 20:17
